اگر شما کم کاری تیروئید دارید ممکنه با رژیم بدون گلوتن ، بدون غذاهای فرآیند شده و دیگر غذاهایی که بر روی سیستم ایمنی شما موثر هستن یا حذف غذاهای التهاب زا ، بهتر بشید.در کم کاری تیروئید غذه تیروئید شما نمی تونه مقادیر کافی هورمون بسازه. که حدود 12 درصد جمعیت به هایپوتیروئیدیسم مبتلا هستند.هورمونهای تیروئیدی در رشد، تقسیم و ترمیم سلولی و متابولیسم بدن نقش دارن. هایپوتیروئیدی علائمی داره مثل: خستگی، ریزش مو، افزایش وزن، عدم تحمل به سرما و تغییر خلق و خو
در مرحله اول دارو درمانی و در مرحله بعدی توجه به رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی می تونه در بهبود عملکرد تیروئید و علائم اون نقش داشته باشه.غده تیروئید یک غده کوچک پروانه ای شکل که در جلو گردن وجود داره. این غده هورمونهای تیروئید رو می سازه و در خودش ذخیره نگه می داره . هورمونهای تیروئیدی تقریبا بر تمامی اعمال حیاتی بدن اثر دارن. وقتی غذه تیروئید پیامی تحت عنوان هورمون محرک تیروئید TSH دریافت می کنن، هورمونهای تیروئیدی در خون آزاد می شن. این پیام از غذه هیپوفیز فرستاده می شه. غده کوچکی که در مغز قرار داره و وقتی هورمونهای تیروئیدی در خون کاهش پیدا می کنند به غده تیروئید پیام می فرسته. در کم کاری تیروئید ، غده تیروئید به مقدار کافی هورمون نمی سازه و در خون آزاد نمی کنه. حتی وقتی مقادیر TSH بسیار زیاده.
تیروئیدیت اوتوایمون هاشیموتو ،در این بیماری که یک بیماری خود ایمنی هست . سیستم ایمنی به غده تیروئید حمله می کنه . علت اصلی کم کاری تیروئید در جمعیت هایی که ید به حد کافی در رژیمشون وجود نداره همین بیماری اتوایمون هاشیموتو است.
علل هایپوتیروئیدی اولیه شامل
- کمبود دریافت ید
- داروهایی مثل ریفامپین، آمیودارون و لیتیوم است
- جراحی تیروئید
- التهای حاد تیروئید
دارودرمانی هایی که باعث ار بین رفتن غده تیروئید می شن.
وقتی غده تیروئید مقادیر کافی TSH دریافت نکند هم کم کاری تیروئید به وجود میاد. این وقتی اتفاق می افته که غده هیپوفیز به درستی کار نمی کنه و به اون کم کاری تیروئید ثانویه گفته می شه. وقتی غده تیروئید شما به خوبی کار نمی کنه علائم بسیار زیادی داره از جمله خستگی و یبوست. بعضی از افراد علائم بسیار زیاد و شدیدی رو تجربه می کنن اما برخی از افراد هیچکدوم از علائم رو تجربه نمی کنن. کم کاری تیروئید با داروی لووتیروکسین قابل درمان است. برای مثال افراد مبتلا به هاشیموتو علائمی مثل خستگی ، عدم تحمل به سرما، عصبانیت، از دست دادن موها رو حتی بعد از درمانهای دارویی ، تجربه می کنن. برای همینم بسیاری از افراد با کم کاری تیروئید نیاز به درمانهای متفاوت علاوه بر دارودرمانی دارن. تحقیقات نشون می ده علاوه بر دارودرمانی تغییر رزیم و سبک زندگی می تونه این علائم رو کاهش بده و کیفیت زندگی افراد مبتلا به کم کاری تیروئید رو بهبود بده.
آیا رژیم غذایی خاصی برای بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید وجود داره؟
بیماری خود ایمنی هاشیموتو مهمترین علت کم کاری تیروئید در آمریکا است .در این بیماری گلبولهای سفید و لنفوسیتها بافت تیروئید رو تخریب می کنن. بیماری هاشیموتو در میان زینان بخصوص 30 تا 50 سال شایعتره. مطالعات می گه تغییر رژیم غذایی می تونه مزایایی برای بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید به همراه داشته باشه. از جمله بهبود عملکرد غده تیروئید ، کاهش وزن و کاهش علائم کم کاری تیروئید.
رژیم بدون گلوتن، رژیمی با حذف اوتوایمون ها، رژیم ضد التهاب بعضی از الگوهای غذایی هستند که می تونن در بهبود علائم کم کاری تیروئید موثر باشن. برای مثال رژیم بدون گلوتن می تونه در عملکرد بهتو غده تیروئید نقش داشته باشه. . بعلاوه رژیم غذایی غنی از میوه ها و سبزی ها می تونه تخریب سلولی ناشی از کم کاری تیروئید رو بهبود بده و در کنترل وزن نقش داشته باشه. بعضی مطالعات می گه رژیم های حذفی مثل رژیم پالئو تعدیل شده می تونه باعث علائم خستگی و افزایش کیفیت زندگی در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید بشه. البته یک رژیم غذایی مغذی همراه با کنترل میزان کالری دریافتی هم می تونه به روند کاهش وزن اونها کمک کنه. کمبود مواد مغذی می تونه علائم کم کاری تیروئید رو تشدید کنه. مثل خستگی، مود پایین و عصبانیت.
بعضی از کمبودهای مواد مغذی که می تونه علائم کم کاری رو تشدید کنه شامل ویتامین دی، روی، تیامین، ب6 ،ید و منیزیم و سلنیم. مواد غذایی التهاب زا، پروسس شده ، شکر رو هم از برنامه غذایی شون حذف کنید.
کدام مواد مغذی برای میتلایان به کم کاری تیروئید مهم است؟
بعضی از مواد مغذی برای مبتلایان به کم کاری تیروئید مهمتره مثل
ید:
ید یکی از مینرال های ضروری است که برای ساخت هورمونهای تیروئیدی لازمه و کمبود اون می تونه باعث کم کاری تیروئید بشه. در واقع کمبود ید یکی از عومل اصلی کم کاری تیروئید در سراسر جهان است. و کمبود ید در بسیاری از نقاط جهان وجود دارد. افرادیکه نمک ید دار نمی خورن. خانم های باردار افرادیکه رژیم گیاهخواری دارند در معرض کم کاری تیروئید بیشتری هستند و سطح ید در بدن اونها پایینتره.
اگر مبتلا به کم کاری تیروئید هستید لطفا از مصرف خودسرانه و مکمل های ید دوری کنید مگر با نظر و تشخیص پزشکتون. دریافت بیش از حد ید برای تیروئید مضره و می توه باعث ایجاد پرکاری تیروئید در افراد بشه. اگر حس میکنید که در دریافت ید کمبود دارید حتما با پرشکتون مشورت کنید.
سلنیم:
سلنیم یکی دیگر از مواد معدنی ضروری برای سلامت غده تیروئید و ساخت هورمونهای تیروئیدی است. سلنیم غده تیروئید رو از تخریب سلولی ناشی از استرس اکسیداتیو محافظت می کند. اضافه کردن مواد غذایی حاوی سلنیم به رزیم غذایی این افراد مثل ماهی تن، ساردین، تخم مرغ، حبوبات ، و مغزها می تونه کمک کننده باشه. البته مکمل یاری با سلنیم می تونه برای برخی افراد مبتلا به کم کاری تیروئید مفید باشه. برای مثال تحقیق در سال 2023 نشون داد که مکمل یاری با 200 میکروگرم سلنیم در روز می تونه باعث کاهش آنتی بادی های تیزوئیدی و بهبود مود افراد مبتلا بشه.. اما به معنی این نیست که مکمل یاری با سلنیم برای تمامی این افراد ضروریه. حداکثر میزان مکمل یاری روزانه سلنیم برای افراد 400 میکروگرم در روزه. دریافت بیش از حد سلنیم می تونه باعث از دست رفتن موها و ناخن ها . تهوع و قرمزی پوست بشه.
مسمومیت حاد با سلنیم می تونه جدی باشه و باعث اثر روی کلیه، سکته قلبی و مشکلات تنفسی بشه.
روی:
مثل سلنیم روی هم برای تولید هورمونهای تیروئیدی لازمه. مکمل یاری با روی می تونه باعث بهبود عملکرد تولید هورمونهای تیروئیدی شود. مکمل یاری با روی می توه همراه با ویتامین آ و سلنیم یا به تنهایی باشد.
بقیه ریز مغذی های مهم
- ویتامین دی:افراد مبتلا به کم کاری تیروئید بیشتر احتمال داره که در معرض کمبود ویتامین دی باشن. مکمل یاری با ویتامین دی در همه افراد بعلت کمبود این ویتامین در مواد غذایی توصیه می شود اما در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید بسیار مهم است.
- ویتامین ب12:کمبود ویتامین ب12 در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید شایعه هم میتونید مکمل رو به تنهایی استفاده کنید هم به صورت ب کمپلکس استفاده بشه.
- منیزیم: کمبود منیزیم در خون می تونه با ایجاد اختلال در عملکرد هورمونهای تیروئیدی ریسک کم کاری تیروئید رو افزایش بده. مکمل یاری با منیزم می تونه علائم کم کاری تیروئید رو کاهش بده.
- آهن: کمبود آهن در خانم های مبتلا به کم کاری تیروئید بسیار شایعه. کمبود آهن و کم خونی ناشی از اون می تونه عملکرد غده تیروئید رو مختل کنه. مکمل یاری با آهن برای بهبود سطح خونی اون توصیه می شه.
- بقیه ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز در کم کاری تیروئید عبارتند از ویتامین آ، فولات، کلسیم و پروتئین
مواد غذایی ممنوعه یا با پرهیز بیشتر
مواد غذایی حاوی گلوتن رو حذف کنید. گلوتن گروهی از پروتئین ها ست که در گندم، جو، تریتیکال(ترکیب گندم و چاودار) و چاودار وجود داره. بعضی تحقیقات می گم افراد مبتلا به هاشیموتو با رزیم گلوتن فری بهتر شدن اما برخی تحقیقات هم مخالف این ادعا هستن. اما بهر حال افراد مبتلا به هاشیمون=تو باید از مواد غذایی حاوی اکسیدان ها و شرایط استرس اکسیداتیو و غذاهای فرآیند شده دوری کنن. غذاهای حاوی روغن و شکر بالا. علاوه بر این دریافت این غذاها باعث ایجاد اضافه وزن میشه.
گواتروژن ها: ترکیباتی هستند که در سبزیجات خانواده کلم وجود دارند. مثل کلم، کلم بروکسل، محصولات سویا که در تولید هورمونهای تیروئید اختلال ایجاد می کنن. اکثر افراد مبتلا به کم کاری تیروئید می تونن از مصرف مقادیر کم این سبزی ها در رژیمشون استفاده کنن. در خانواده کلم ها بروکلی کمترین میزان گواتروژن رو داره. بعلاوه پختن این سبزی ها می تونه میزان گوارتروژن ها رو کاهش بده و مصرفش رو برای مبتلایان به کم کاری راحت تر کنه. بنابراین از مصرف آب سبزیهای خانواده کلم خودداری کنید.اگر کم کاری تیروئید دارید از مصرف مقادیر زیاد کلم، کلم بروکسل، کلم پیچ و بوک چوی یک نوع کلم چینی خودداری کنید. ارزن و سویا هم حاوی مواد گواتروژن هستند.
حتما باید لووتیروکسین رو با معده خالی بخورید تا حداکثر میزان جذب رو داشته باشه. یعنی هر گونه مایعات ،غذاها و مکمل هایی که با جذب دارو تداخل داره رو حذف کنید. حداقل 30 تا 60 دقیقه قبل از صبحانه یا 3 تا 4 ساعت بعد شام لووتیروکسین بخورید. حتی قهوه هم می تونه بر جذب داروهای تیروئید موثر باشه . بنابراین دارو رو با معده خالی و همراه آب میل کنید. و حداقل 4 ساعت فاصله بین مصرف داروی لوووتیروکسین و مکمل های آهن و کلسیم باشه. یعنی اگه صبح دارو رو میل کردید تا 4 ساعت بعد کلسیم و آهن نخورید و شی هم همراه دارو کلسیم دی و اهن نخورید.
یکی از عوارض کم کاری تیروئید یبوست هست بنابراین داشتن یک رژیم پرفیبر برای این بیماران توصیه میشود. اگر کم کاری تیروئید دارید این نکات رو در رژیمتون رعایت کنید
- از سبزیجات غیر نشاسته ای استفاده کنید. آرتیشو، کدو، مارچوبه، هویج، فلفل، اسفناج و قارچ.
- میوه ها مثل انواع توت ، سیب، هلو، انگور، مرکبات، آناناس و موز
- سبزیجات نشاسته ای سیب زمینی شیرین، سیب زمینی، نخودفرنگی، کدو حلوایی
- ماهی ، تخم مرغ، ماکیان و روغن های سالم مثل آووکادو، زیتون، روغن نارگیل، یا ماست پرچرب
- غلات بدون گلوتن مثل برنج، جودوسر، کینوا آجیل ها مثل بادام، بادام هندی، تخمه کد.و، کره بادام زمینی خالص، حبوبات شیرهای گیاهی و ماست و پنیر.
- ادویه هایی مثل پاپریکا، زعفران، زردچوبه، جعفری ،رزماری و خردل و در نوشیدنی ها آب و قهوه و چای و نهایتا آب گازدار
رژیم نمونه بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید
صبحانه
- املت تخم مرغ و اسفناج همراه نصف آووکادو و یک کاسه توت فرنگی
- پودینگ چیا + کره بادام و توت فرنگی
- تخم مرغ و مافین سبزیجات + میوه
- ترکیب اسفناج نخود و سیب زمینی شیرین
- اسموتی توت پروتئینی همراه با پروتئین نخود
- فریتا تخم مرغ کدو و قارچ
- پنکیک پروتئینی بلوبری
ناهار:
- یک کاسه بزرگ سالاد سبز با مرغ و لوبیا و تخمه کدو
- تاکو ماهی
- سالاد تن ماهی و کینوا
- سالاد مرغ با سبزیجات تازه و میوه
- سالاد کینوا مدیترانه ای با نخود و سبزیجات و پنیر
- سالاد سالمون گریل شده
شام:
- میگو سرخ شده با سبزیجات سرو شده با برنج قهوه ای
- کاری عدس و کدو حلوایی
- دلمه فلفل سبز
- ماهی پخته شده با لیمو و آویشن و فلفل سرو شده با سیب زمینی کبابی و سبزیجات رست شده
- میگو کبابی و سالاد
- پاستا سبوسدار با سس و مرغ چرخکرده
- بوقلمون فلفلی با سیب زمینی شیرین
مورد پایانی:
هیچ رژیم بهتری برای بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید وجود نداره در واقع مشاور تغذیه شما هست که با بررسی داروها دوز دارو و وضعیت سلامت شما می تونه رژیم غذایی متاسب رو براتون تجویز کنه.
